Wie:                    officier van justitie mr. M.C. (Mariëlle) Hartman

Leeftijd:              41

Studeerde:        van 1991 tot 1996 rechten in Tilburg

Werkt:                als persofficier bij het OM Oost Nederland (rechtbanken Almelo, Arnhem, Zutphen en Zwolle)

En verder:          Was hiervoor onder andere verkeersofficier en jeugdofficier  

 

Zwanger of niet, straf is straf

“Strafmaten bepalen we niet alleen, maar doen we met een aantal officieren samen”

 

Door: Charlene Berkhout

 

ARNHEM – Als je een willekeurige rechtszaal binnenloopt kun je je niet aan de indruk onttrekken dat de drie rechters (op het podium in het midden) en de officier van justitie (op het andere podium, voor de kijkers links) onder één hoedje spelen. Hun positie is  recht tegenover die van de beklaagde en zijn of haar raadsman.  De rechters en de officier moeten elkaar voor de zitting toch minimaal  bij de koffieautomaat hebben gesproken. “Dat laatste klopt vaak wel”, lacht persofficier Mariëlle Hartman. “Maar dan drinken we gewoon koffie. Overleggen over zaken die op zitting staan is uit den boze.” In de rechtszaal komen drie, totaal van elkaar onafhankelijke, partijen bijeen om het delict en het nader te bepalen vonnis te bespreken.

 

De rechters zijn van de drie de neutrale partij, die wikken en wegen om uiteindelijk een passend oordeel te vellen. En de advocaat handelt altijd in het belang van de cliënt. De officier van justitie daarentegen, leidt juist het opsporingsonderzoek van de politie.  “Feitelijk zit ik er als vertegenwoordiging van de maatschappij”, legt Hartman uit. En hoewel vanuit de maatschappij veelal de roep om vergelding klinkt, eist Hartman namens dezelfde maatschappij ook vrijspraak als ze niet overtuigd is van de ten laste gelegde feiten. “Vervelend genoeg komt dit soms ook voor bij heel gevoelige zaken, zoals zedenzaken. Je weet dat er teveel is gebeurd om te seponeren (afzien van rechtsvervolging, red.) maar er is te weinig bewijs om wettig overtuigd een straf te eisen. In dat soort gevallen laat je het aan de rechtbank over om te beslissen wat er moet gebeuren.”

 

'Strafmaten'

 

Het bepalen van de strafeis doet een officier van justitie overigens niet alleen. “We ‘strafmaten’ altijd met een aantal officieren samen”,  vertelt Hartman. “Zaak voor zaak wordt dan besproken welke straf er geëist moet worden.” En bij het Openbaar Ministerie, waar de officier van justitie onder valt, zijn ze het onderling ook niet altijd met elkaar eens. “Onlangs speelde er bijvoorbeeld een zaak waarbij een hoogzwangere vrouw sieraden had gestolen van hoogbejaarden in verzorgingshuizen. Het OM schat de totale waarde aan gestolen sierraden op ruim 30.000 euro.”

Het betreft een delict dat in ieder geval een schok teweeg brengt in de maatschappij. Stelen van hoogbejaarde hulpbehoevende oma’s wordt je immers niet in dank afgenomen. Maar aan de andere kant: de hoogzwangere dievegge had de meeste diefstallen wel eerlijk bekend. Moet een onschuldige baby hierdoor in een gevangenis ter wereld komen?

 

Hoe je het ook wendt of keert, bij het bepalen van de strafmaat spelen ook gevoel en referentiekader een rol. Natuurlijk wordt er allereerst in het wetboek gekeken, maar daarna worden er gekeken naar ‘de ernst en de impact van het delict op de maatschappij’ en naar ‘hoe schrijnend de situatie is’.

Bij verkeerszaken met een dodelijke afloop is bijvoorbeeld eigenlijk iedereen slachtoffer. Niemand stapt immers ’s morgen de deur uit met de gedachte om iemand dood te gaan rijden. “Wij kijken dan naar welk verwijt we de verdachte maken”, legt Hartman uit. “Stel dat er alcohol in het spel is: hebben we dan te maken met een notoire drinker of heeft iemand een borrel teveel op omdat hij net zijn baan is kwijtgeraakt?” Tijdens het ‘strafmaten’ worden de belangen van het slachtoffer, de maatschappij en de verdachte gewogen om tot een goede eis te komen. “En of er nu vrijspraak of een straf geëist wordt, maakt niet zoveel uit. Het Openbaar Ministerie heeft uiteindelijk geen belang bij de eis”,  legt Hartman uit.

 

Juwelendievegge bestraft

 

En spijt betuigen, helpt dat tegenwoordig nog om een lagere straf te krijgen? “Ja, spijt betuigen beïnvloedt het uiteindelijke oordeel wel”, vertelt Hartman. “Maar het is niet zo dat je een gevangenisstraf daarmee kan ombuigen naar een werkstraf.” De hoogzwangere juwelendievegge is overigens inmiddels bevallen. Het Openbaar Ministerie eiste een gevangenisstraf van vier jaar, waarvan één jaar voorwaardelijk. Op 28 april jl. deed de rechtbank in Almelo uitspraak in de zaak. De juwelendiefstallen worden uiteindelijk bestraft met een celstraf van 2,5 jaar waarvan tien maanden voorwaardelijk. Ook moet er aan de slachtoffers een schadevergoeding betaald worden van ruim 45.000 euro.

 

 

Artikel gelezen?

Laat dan hieronder een reactie achter!